Sıcacık yaz günlerinde serinleten bir tat, soğuk kış aylarında ise iyilik deposu… Limon, yılın her mevsimi günlük yaşamdaki yerini koruyor. Damaktan kolay silinmeyen keskin tadıyla bu meyve, sadece mutfaklarda değil daha pek çok alanda da kullanılıyor. Peki, limonun esrarengiz bir geçmişe sahip olduğunu biliyor muydunuz?
Dünya çapında popüler bir meyve olan limon, şaşırtıcı olsa da ilk olarak insanoğlunun yardım eliyle ortaya çıkmış bir tür. Kaynaklara göre bu narenciye türü, “turunç” adıyla bilinen Citrus Aurantium meyvesi ile halk arasında “ağaç kavunu” olarak adlandırılan Citrus Medica'nın çaprazlanması sonucu elde edilmiş. Tarihi milattan sonra 1'inci yüzyıla dayanan bu lezzet kaynağı, 11 ila 16'ncı yüzyıl arasındaki dönemde Akdeniz ve Avrupa'da popüler hale gelmeye başlamış.
Doğal hibrit bitkilerden biri olan limonun nerede ortaya çıktığı bilinmese de bu meyve günümüzde dünyanın pek çok yerinde yetişebiliyor. Halk dilinde C vitamini deposu olarak anılan limon, eşsiz aroması ve keskin kokusu sayesinde yiyeceklerden içeceklere, aromaterapi yağlarından temizlik ve kişisel bakım ürünlerine kadar pek çok üründe kendisine yer buluyor. Hadi; limonun nerelerde yetiştiğini, vücuda hangi katkıları sağladığını, nasıl ve ne şekillerde tüketildiğini hep birlikte yakından inceleyelim!
Limon, çiçekli bitki ailesi Rutaceae familyasından gelen küçük ve yaprak dökmeyen bir ağaç türü olarak tanımlanıyor. Limon ağaçları yıl boyunca büyümeyi sürdürebiliyor. Kökeni kesin olarak bilinmeyen bu gizemli bitki bir şekilde Güney Asya’dan Arap coğrafyasına, buradan Kuzey Afrika’ya ve son olarak da İspanya’dan Avrupa'ya ulaşıyor. Nitekim Türkçede kullanılan limon ve Avrupa dillerinde kullanılan lemon kelimesi, Arapça ve Farsçada aynı anlama gelen limün veya limön sözcüklerine dayanıyor.
Limon, ismi nedeniyle Arap coğrafyasından dünyaya yayılmış gibi görünse de çiçekli bitki ailesi Rutaceae türlerinin Kuzeydoğu Hindistan ve Güney Asya bölgelerine özgü olduğu biliniyor. Tropikal, subtropikal ve ılıman iklime sahip bölgelerde yetiştirilen bu esrarengiz bitki günümüzde en çok Hindistan, Güney Amerika, Güneydoğu Asya, Ege ve Akdeniz'de üretiliyor.
Limon meyvesi genellikle suyu sıkılarak tüketiliyor. Limon suyu salatalara, çorbalara veya sebze yemeklerine ilave edilebiliyor. Ayrıca tek başına limonata olarak da tüketilebiliyor. Meyvenin geriye kalan etli kısımları ve kabukları ise yine mutfakta, ancak özellikle fırıncılık alanında kullanılıyor.
Limonun etli kısmı sırf aromasını katması amacıyla zeytinyağlı yemeklerde, soda ve limonata gibi içeceklerde de tercih ediliyor. Limon kabuğu ise daha çok unlu mamullerde karşımıza çıkıyor. Limonun kabuğu rendelenerek ekmek, kek, kurabiye, pasta veya turta gibi yiyeceklere ilave ediliyor.
Limon gastronomi tarihi sahnesinde bir şekilde ortaya çıkışından günümüze kadar mutfakta, alternatif tıpta, kimyasal ürünlerde, kozmetik sektöründe ve bahçecilikte kullanılmaya devam ediyor.
Limon çorbalarda, salatalarda, zeytinyağlı veya etli yemeklerde lezzeti artırmak amacıyla kullanılıyor. Önemli bir C vitamini kaynağı olan limon özellikle kış mevsiminde yiyecek ve içeceklerle birlikte sık sık tüketiliyor. Limon bazı balık tariflerinde lezzet katması için balıkla birlikte fırına sürülebiliyor veya balığın üzerine limon suyu damlatılabiliyor. Limon isteğe göre bir meyve gibi dilim dilim kesilerek de tüketilebiliyor.
İçecek olarak limon kullanımında elbette ki limonata ön plana çıkıyor. Bunun yanı sıra limon sade sodayı veya suyu tatlandırmak için de kullanılabiliyor. Alkollü ve alkolsüz içeceklerde de limon aromasına sıklıkla yer veriliyor. Turşu yapımında da kullanılan limon aynı zamanda kek, turta, kurabiye gibi tatlı tariflerinde sevilen bir tat unsuru olarak da önemli bir yer tutuyor.
Editör Önerisi: Balparmak bal çeşitleriyle hazırlayacağınız ballı limonata veya limonlu Hindistan cevizi topları ile konuklarınıza hazırladığınız sofralara tatlı bir dokunuş yapmaya ne dersiniz?
Limon ağaçları tüm yıl boyunca hem çiçek hem de meyve taşıma özellikleriyle tanınıyor. Küçük bir ağaç türü olan limonlar hem bahçecilikte hem de evde süs bitkisi olarak yetiştirilebiliyor.
Yüksek asitli bir meyve olan limon keskin kokusu ve içeriğindeki C vitamini sayesinde koltuk altı ürünlerinde, parfümlerde, kremlerde, toniklerde, şampuanlarda ve duş jellerinde uzun yıllardır kullanılıyor.
Pas çözme etkisi, lekeleri çıkarma gücü ve eşsiz kokusu limonu temizlik ürünlerinin de vazgeçilmezi haline getiriyor. Limonun inatçı lekeleri çıkarma başarısı bu meyvenin özellikle bulaşık ve çamaşır deterjanları için tercih edilmesini sağlıyor. Aynı zamanda ele sinen kokuları kolayca yok eden limon, sabunlarda da sık sık kullanılıyor.
Kendine has keskin ve ferah kokusuyla limon evlerde, arabalarda, mağazalarda ve çeşitli mekanlarda ortam kokusu olarak çokça tercih ediliyor. Oda ve otomobil parfümleri ile limon aromalı mumlar bu noktada en çok öne çıkan ürünler oluyor. Limon kabuklarından ayrıca uçucu (esansiyel) bir yağ çeşidi olan limon yağı da elde ediliyor. Bu aromatik ve esansiyel yağ, ortamdaki havayı temizlemek ve rahatlamak için tercih ediliyor. Limon yağı, buhurdanlığa birkaç damla ilave edildiğinde ortamın kokusunu etkili bir şekilde değiştirebiliyor.
Limonun içeriğinde C vitamini başta olmak üzere, B6 vitamini ve sodyum, potasyum gibi mineraller de bulunuyor. Limondaki karbonhidratlar öncelikle liflerden ve glikoz, fruktoz ve sükroz gibi basit şekerlerden oluşuyor. Diğer yandan limonda organik bir asit türü olan sitrik asit; antioksidan olarak ise hesperidin, diosmin ve eriocitrin bulunuyor.
100 gram ağırlığındaki olgun bir limonda yaklaşık olarak 28 kalori bulunuyor. Yüksek kalorili bir meyve olmasa da asidik özelliği bakımından limonu tüketirken dikkatli olmak gerekiyor. Peki ya öyleyse günde kaç tane limon tüketilebilir? Yanıt için okumaya devam edin!
Uzmanlar, günlük limon tüketiminin en fazla bir adetle sınırlı tutulmasını tavsiye ediyor. Limonun keskin tadını dengeleme noktasında en ideal eşlikçilerinden birinin bal olduğunu herkes bilir! Limonlu tariflerinizi doğal bir dokunuşla lezzetlendireceğiniz gerçek ve katkısız balları arıyorsanız, Balparmak’ın Anadolu’dan özenle derlediği doğal bal çeşitlerini gönül rahatlığıyla tercih edebilirsiniz.
Sorumluluk Reddi Beyanı: Bu sayfada yer alan bilgiler, çeşitli bilimsel kaynaklardan derlenmiş olup hiçbir şekilde sağlık tavsiyesi yerine geçmemelidir. Limon içeren ürünleri herhangi bir amaçla kullanmaya başlamadan önce, bu bitkinin sizin için uygun olup olmadığını ve hedeflediğiniz etkiyi sağlayıp sağlayamayacağını mutlaka hekiminizden öğrenmelisiniz.
Kaynaklar:
menü
