Genellikle tarifleri süslemek için kullanılan çörek otunun tam olarak hangi özelliklere sahip olduğunu hiç merak etmiş miydiniz?
Baharatlar, hemen her kültürde mutfakları süslemesinin ötesinde, asırlardır medeniyetlerin en değerli ürünleri arasında bulunuyor. Kimisinin kokusu ve lezzetinden, kimisinin ise sahip olduğu değerli bileşenlerden faydalanılan baharatlar, pek çok medeniyette belirgin özelliklerle öne çıkıyor. Örneğin, Latince adı “Nigella Sativa” olan ve “Kutsal Tohum” olarak da bilinen bitkinin hangi baharat olduğunu biliyor musunuz? Çoktan tahmin etmiş olmalısınız: Çörek otu!
Tarih boyunca en yaygın kullanıma sahip olan bitkilerden biri olan çörek otu, tarihte Mısır firavunu Tutankhamun’un mezarından en eski yazılı belgelerden olan Eski Ahit’e kadar kendisine geniş bir yer buluyor. Dünya tarihindeki önemli kişilerin çeşitli şekillerde önemini vurguladığı bu bitki, günümüzde de mutfaklarda en çok kullanılan baharat çeşitlerinden birini oluşturuyor. Peki, şimdi çörek otu hakkında daha fazla bilgi sahibi olmaya ne dersiniz?
Çörek otu, düğün çiçeğigiller (Ranunculaceae) familyasına ait olan tek yıllık bir bitki çeşidini oluşturuyor. Yaklaşık 14 türü olan bu bitki, geniş bir coğrafyada “Kutsal/Kutsanmış Tohum” olarak biliniyor. Bitkinin bu unvanı alma sebebi ise, sahip olduğu değerli bileşenler ve dünya tarihindeki mühim kişiler tarafından önemi vurgulanan özel içeriği.
Çörek otu güneşli, ılıman ve sıcak iklimlerde yetişiyor. Nemi pek sevmeyen bu bitki, bu yönüyle yetiştirme sürecinde fazla sulama da gerektirmiyor. Suyu yüzeye yakın olan topraklardan hoşlanmayan çörek otu, en kaliteli şekliyle besin maddeleri yönünden zengin, hafif kil içeren ve kumlu-tınlı yapıya sahip olan topraklarda yetişiyor. Çörek otunun kökenleri Doğu Akdeniz, Güney Avrupa ve Batı Asya’ya dayanıyor. Hindistan, Orta Doğu, Kuzey Afrika ve Balkanlar’da da yabani ve kültür yetiştiriciliği bulunan çörek otu, ülkemizde ise en çok Burdur, Uşak, Konya, Antalya ve Çorum illerinde yetişiyor. Ayrıca Türkiye, günümüzde çörek otu ihracatı yapan önemli ülkeler arasında bulunuyor.
Geçmiş medeniyetlerde “kutsal” olarak görülen bir bitkinin, günümüzde de pek çok alanda kullanılabileceğini tahmin etmek elbette güç değil. Peki, çörek otu nerelerde kullanılır? Birlikte bakalım:
Çörek otu peynir, turşu, pasta, ekmek ve kek gibi pek çok gıdanın yapımında doğal aroma verici olarak kullanılabiliyor. Bunun yanı sıra özellikle poğaça ve ekmek gibi ürünlerin üstüne hem lezzet hem de görsellik kazandırması amacıyla ilave edilebiliyor.
İçerdiği değerli bileşenler sayesinde çörek otu, tıp ve farmakoloji alanında da sıkça yararlanılan doğal ürünlerden biri oluyor. Bilhassa çörek otunun içerdiği timokinon maddesi, antioksidan ve antibakteriyel özellikleriyle birçok farmakolojik etki taşıyor. Doğal halinin yanı sıra çörek otunun yağ formu da ilaç sanayisinde kullanılan yaygın içeriklerden birini oluşturuyor.
Çörek otu tohumları yaklaşık yüzde 32 ila 40 oranında sabit yağ içeriyor. Bu yönüyle çörek otu yağı, sabit (taşıyıcı) olarak kullanılan yağlardan biri oluyor. Çörek otu yağı aromaterapi, masaj, meditasyon uygulamalarında ve başta kişisel bakım ürünlerinde olmak üzere kozmetik sektöründe de sıklıkla kullanılan yağlar arasında yer alıyor.
Çörek otu, doğal halinin dışında en yaygın olarak yağ formunda kullanılıyor. Çörek otu yağı, özellikle aromaterapi ve masaj uygulamalarında tek başına veya çeşitli uçucu yağlar ile karıştırılarak kullanılabiliyor. Topikal olarak uygulanabilen çörek otu yağını, cilde ince bir şekilde sürmeye ve aşırı miktarda kullanmamaya dikkat etmek gerekiyor. Bunun yanı sıra çörek otu yağı, uçucu yağların ciltte kullanıma uygun hale getirilmesi için taşıyıcı yağ görevi de görebiliyor. Bunun için 50 ml bir çörek otu yağının içerisine herhangi bir uçucu yağ çeşidinden 5-10 damla eklemek genellikle yeterli oluyor.
Çörek otu yağı, saç bakımında da sıkça kullanılan doğal içeriklerden birini oluşturuyor. Çörek otu yağının saç bakımı ürünleri ile birlikte uygulanabilmesi için şampuan ve saç kremlerinin içerisine birkaç damla ilave edilmesi uygun oluyor. Çörek otu yağı, Hindistan cevizi gibi diğer sabit yağ çeşitleriyle karıştırarak saç maskesi olarak da uygulanabiliyor. Bu şekilde çörek otu yağının saç beslenmesine ve doğal uzama süreçlerine katkıda bulunduğu düşünülüyor.
Çörek otu, belirgin tadı sayesinde genellikle tariflere hoş bir lezzet katmak amacıyla kullanılıyor. Ancak çörek otunun tek kullanım amacı bununla sınırlı kalmıyor. Çörek otu, içerdiği doğal bileşenler sayesinde aynı zamanda vücudun ihtiyaç duyduğu besin desteğini karşılamaya da yardımcı oluyor. Etkili bir vitamin, mineral ve doğal yağ asidi kaynağı olan bu tohum çeşidi, vücuttaki çeşitli sistemlerin ideal fonksiyonunu sürdürebilmesine katkıda bulunuyor. Bu yönüyle de çok yönlü bir gıda olma özelliği taşıyor.
Çörek otu B grubu vitaminleri ile potasyum, fosfor ve demir minerallerini içeriyor. Bunun yanı sıra çörek otunda az miktarda kalsiyum, magnezyum, manganez, çinko ve bakır mineralleri de bulunuyor. Linoleik asit ve oleik asit gibi doymamış yağ asitlerinin yanı sıra palmitik asit gibi doymuş yağ asitleri de çörek otunun içerdiği bileşenler arasında yer alıyor. Timokinon, t-anetol ve 4-terpineol gibi bileşenler ise çörek otunun antioksidan özelliğine kaynaklık eden öncelikli maddeleri oluşturuyor.
Çörek otu, doğal baharat ve bitkiler satan mağazalarda bulunabiliyor. Bu mağazalar, aynı zamanda çevrim içi olarak internette de yer alabiliyor. Fakat çevrim içi mağazalardan çörek otu satın almadan önce markaları iyi araştırmak ve tercih edilen markanın katkısız-koruyucusuz ürünler sattığından emin olmak gerekiyor. Bu, bitkiden alınacak verimin en üst seviyede olabilmesi adına göz önünde bulundurulması gereken noktalardan biri oluyor.
Editörün Önerisi: Balparmak’ın çörek otu yağı içeren Apitera Plus Propolisli Sprey ürününü denemiş miydiniz? Çörek otu yağının yanı sıra beş bitkisel yağ çeşidi ve propolis ekstraktı içeren bu ürün, katkısız-koruyucusuz içeriği sayesinde tam da aradığınız seçim olabilir! Günlük lokal temizlik ve koruma için siz de Apitera Plus Propolisli Sprey’e şans vermeye ne dersiniz?
Sorumluluk Reddi Beyanı: Bu sayfada yer alan bilgiler, çeşitli bilimsel kaynaklardan derlenmiş olup hiçbir şekilde sağlık tavsiyesi yerine geçmemelidir. Çörek otunu herhangi bir amaçla kullanmaya başlamadan önce, bu bitkinin sizin için uygun olup olmadığını ve hedeflediğiniz etkiyi sağlayıp sağlayamayacağını mutlaka hekiminizden öğrenmelisiniz.
Kaynaklar:
“9 Impressive Health Benefits of Kalonji (Nigella Seeds)”, Healthline.(çevrim içi)
“Black Seed Oil: Health and Beauty Benefits”, Healthline.(çevrim içi)
“What Is Black Seed Oil? All You Need to Know”, Healthline.(çevrim içi)
menü
