Görüntüsünün güzelliğiyle dikkat çeken arı otunun ismini daha önce duymuş muydunuz? “Faselya” ya da “mor solucan otu” gibi adlandırmalara da sahip olan bu arı dostu bitkiye dair öğreneceğiniz çok değerli bilgiler var!
Bitki dünyasının enginliğinde daha keşfedilecek pek çok tür bulunuyor. İşte arı otu da bu bitkilerden biri! Parlak mor rengiyle göze oldukça hoş görünen arı otu, özellikle de arıcılık alanındaki önemi ile ön plana çıkıyor. Haliyle, bu bitkinin arı otu diye anılmasının bir sebebi var. Peki, bu sebebi ve arı otunun nerede yetişip nasıl kullanıldığına kadar merak edilen pek çok sorunun cevabını öğrenmeye ne dersiniz?
Arı otu, Hydrophyllaceae familyasında yer alan ve çiçekleri genellikle açık mor renkli olan otsu bir bitki çeşidi. Türkiye’de de yetiştirilen bu bitkinin dünya üzerinde bilinen 13 farklı türü bulunuyor. En fazla yetiştirilen türü ise Phacelia Tanacetifolia Bentham olarak adlandırılıyor. Aynı zamanda nektar ve polen kaynağı olarak da öne çıkan arı otunun, bal arıları için güçlü bir besin kaynağı olduğu biliniyor. Bu sayede arı otu, dünyadaki en iyi bal bitkileri arasında ilk 20’ye girmeyi başarıyor.
Yetiştiği toprak konusunda seçici bir bitki olmayan arı otunun çıkış noktası, Kaliforniya başta olmak üzere ABD’nin güneybatısı ve Meksika olarak biliniyor. Geçen yüzyılda arıcılık alanında kullanılmak üzere Avrupa’ya da götürülen bitkinin evcilleştirilerek bu kıtada da yaygınlaştırıldığı görülüyor. Bitki çeşitliliği ile tarımda oldukça avantajlı bir konumda bulunan Türkiye’de ise arı otu, en çok Çukurova ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştiriliyor.
İsmiyle müsemma bir bitki olan arı otu, yukarıda sözü geçen özelliklerinden dolayı arıcılar tarafından oldukça sevilen bir bitki! Arılar aslında geven, kekik ve hardal gibi bitkilere arı otundan daha fazla uğruyor. Fakat arı otunun bu bitkilerden daha uzun süre boyunca çiçeklenebilme özelliği, bal arılarının onda geçirdiği süreyi de artırıyor. Farklı tarihlerde ekimi yapıldığında, arı otunun çiçeklenme süresinin daha çok uzatılabilmesi mümkün oluyor.
Arılara nektar sağlama özelliği bulunması sayesinde arı otu, doğrudan arılıkların önüne ekilerek kullanılabiliyor. Ya da arı yetiştiricileri kolonilerini bu otun yetiştiği bölgelere taşıyor. Bitkinin çiçeklenmesi tamamlandığında, otlar toplanarak çiftlik hayvanlarına besin sağlama amacıyla değerlendirilebiliyor. Özetle, bu bitkinin tarım ve hayvancılıktaki önemi pek çok alana yayılıyor.
Kullanım alanları dünyada olduğu gibi Türkiye’de de günden güne yaygınlaşan arı otu, arı merası olarak kullanımı da dahil olmak üzere hayvan yemi, toprağın iyileştirilmesi, örtü bitkisi, biyolojik savaşım ve tozlaşma gibi çeşitli amaçları gerçekleştirmede de yardımcı olarak kullanılıyor. Bunları ayriyeten detaylandıracak olursak, ortaya aşağıdaki gibi geniş bir bilgi seli çıkıyor:
Arı otunun arı merası olarak kullanımı, arıların polen ve nektar toplaması amacıyla sağlanıyor. Bal arıları polen toplama maksadıyla arı otunu yüzde 22 oranında ziyaret ederken, yabani bir tür olan bombus arılarında ise bu oran yüzde 97 oranında gerçekleşiyor. Hastalık ve zararlı böceklere karşı dayanıklılık gösterdiği için bitkinin yetiştiriciliğinde pestisit kullanılmıyor. Bu da arı otunun nektarıyla yapılan balın doğallık yüzdesini ve kalitesini artırıyor.
Arı otu, çiçeklenmesi tamamlandıktan sonra yaş halde ya da kurutularak hayvanların yemlenmesinde kullanılabiliyor. Ancak çiçeklenmenin ileriki safhalarında bitkinin hayvanlar tarafından sindirilmesi daha zor bir hale geldiğinden, bir tür yem olan silaj yapımı esnasında arı otunun içine bazı katkı maddelerinin eklenmesi gerekebiliyor.
Arı otunun kullanım alanlardan bir diğerini de örtü bitkisi olarak ekilebilmesi oluşturuyor. Yani bu bitki, tarım yapılan arazinin boş kaldığı zamanlarda tıpkı yonca gibi tarlayı koruma maksadıyla da yetiştirilebiliyor.
Arı otu, böcekleri kendisine çekme özelliğiyle kültür bitkisi yetiştiriciliğinde böceklerin bitkilere verdiği hasarı engellemek için de kullanılabiliyor. Kültür bitkilerinin etrafına ekilerek zararlı böcekleri çeken arı otunun hasat edilmesine dayanan bu yöntem sayesinde, kimyasal tarım ilaçlarının kullanımını engellemek de mümkün hale geliyor.
Doğru uygulanmayan tarım yöntemleri, bazı yararlı böceklerin beslenme ve yaşam alanlarının yok edilmesine neden olabiliyor. Bu da tarımda olumlu bir etkisi bulunan böceklerin sayısıyla beraber, tozlaşmaya olan katkılarının da azalması anlamına geliyor. Arı otunun başka bitkilerle bir arada kullanılmasıyla oluşturulan meralar sayesinde ise bu böceklere yeni bir beslenme kaynağı sunulmuş oluyor. Bu sayede böceklerin fazla uğramadıkları bitkilerin yayılmasında dahi artış gözlemleniyor.
Arı otunun çiçeklenmesinin ardından hasat esnasında toprağa karıştırılması, toprağın ıslahına yardımcı olarak yapısının iyileştirilmesine katkıda bulunuyor.
Arıcılık açısından bir hayli büyük bir öneme sahip olan arı otunun ne işe yaradığını hala merak mı ediyorsunuz? Öyleyse biraz da somut araştırma sonuçlarıyla konuşalım: Çukurova Bölgesi’nde yapılan bir çalışma, bu otun bal arısı kolonilerinin populasyon gelişimini olumlu anlamda etkilediğini gösteriyor. Arı otu meralarının bulunduğu bölgelerde bal veriminin katlanarak artabileceğine dair yapılmış farklı araştırmalar da bulunuyor. Bu ottan elde edilen bal ise faselya balı olarak anılıyor.
Arı otu hasadı, genel olarak bitkinin hayvan yemi olarak kullanılması maksadıyla yapılıyor. Bu nedenle arı otunun, besin değerlerinin en yüksek olduğu zamanlarda toplanması gerekiyor. Bu zaman dilimi ise arı otunun tomurcuklanma ve yarı yarıya çiçeklenme dönemine denk geliyor. Bu sayede otun protein, yağ ve lif bakımından daha verimli olduğu gözlemleniyor.
Esas kullanım alanı arıcılık olan arı otunun tohumlarını bitkisel ürünler satan mağazalardan temin etmek mümkün. Bunun yanı sıra arı otu, internet üzerinden de satın alınabiliyor. Ekim maksadıyla kullanılan bu tohumların kalitesini almadan önce iyi araştırmak gerekiyor.
Sizin de amacınız sadece doğal yollarla üretilmiş yüksek kaliteli hakiki bal çeşitlerine ulaşmak mı? Öyleyse Balparmak balları gönül rahatlığıyla tercih edebilirsiniz! Balparmak, Anadolu’nun farklı bölgelerinden topladığı bal çeşitlerini en az 100 parametre ile doğallık ve kalite testlerinden geçiriyor. Size de tereddüt etmeksizin, aile boyu doğal bal tüketmenin keyfini doyasıya sürmek kalıyor!
Sorumluluk Reddi Beyanı: Bu sayfada yer alan bilgiler, çeşitli bilimsel kaynaklardan derlenmiş olup hiçbir şekilde sağlık tavsiyesi yerine geçmemelidir.
Kaynaklar: